اخبار ۰۴ شهریور ۱۴۰۲ - 1 سال پیش زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
کپی شد!
0
سیروس علی‌نژاد روزنامه نگار سرشناس و پیشکسوت

نثر ابراهیم گلستان ریشه در نثر پیشینیان داشت و او وارث نثرنویسان بزرگ زبان فارسی بود/ گلستان بهتر از هر نویسنده معاصر ما نثر فارسی را می‌شناخت/ در و دیوار گواهی می‌دهد که گلستان نثر بزرگی داشت و زبان گفتار را ارتقا بخشید و به زبان نوشتار درآورد

روزنامه‌نگار سرشناس و پیشکسوت: یکی از هنرهای گلستان این بود که زبان گفتار را ارتقا بخشید و به زبان نوشتار درآورد. ما به خصوص در دو دوره معاصر خیلی که هنر کنیم زبان نوشتار را به زبان گفتار نزدیک می‌کنیم و خیال می‌کنیم که زبان زنده این است ولی گلستان می‌دانست که زبان زنده زبانی است که در آن زبان گفتار به زبان نوشتار نزدیک شود.

سیروس علی‌نژاد روزنامه نگار سرشناس و پیشکسوت: برخلاف برخی از زعمای قوم من همواره نسبت به نثر گلستان نوعی شیفتگی داشته‌ام. نجف دریابندری نثر گلستان را لقلقه زبانی می‌داند.
🔺 من این داوری را درست نمی‌دانم. فکر می‌کنم او فقط به پاره‌های کوچکی از نثر گلستان نظر داشت نه کلیت آن. برعکس خیال می‌کنم نثر گلستان ریشه در نثر پیشینیان داشت و او وارث نثرنویسان بزرک زبان فارسی بود. مثل نثر قاضی حمیدالدین نویسنده مقامات حمیدی
🔺 قبلاً خیال می‌کردم گلستان آدم مدرنی است که گرچه نثر فاکنر و همینگوی را می‌شناسد اما از گذشتگان خودمان بی‌خبر است. ولی زمانی که با وی به گپ‌وگفت نشستم دریافتم که او نثر پیشینیان را به مثابه کتاب درسی خوانده است و بهتر از هر نویسنده معاصر ما نثر فارسی را می‌شناسد و بی‌دلیل نیست که ما در نثر او رد پای قدیمی‌ها را می‌بینیم.
🔺 آنها که به نثر گلستان ایراد می‌گیرند به ظرایف نثر فارسی عنایتی ندارند. گلستان که با ادب فارسی آشنایی و اُنس دارد برخلاف ما زیبایی‌ها را فراموش نکرده بود. برای همین است که در نوشته‌هایش آن غمزه را در کار می‌کرد و آن زیبایی را می‌ساخت تا لذت متن را دو چندان کند.
🔺 نثر او چندان هنری و صیقل خورده است که بدون این غمزه‌ها نیز همان لذت را منتقل می‌کند ولی حضور آن غمزه‌ها کار را زیباتر و متن را دلپذیرتر می‌کند. در ساخت جمله‌هایش که همیشه کوتاه است هنر فراموش نمانده است.
🔺 این پس و پیش کردن و انتخاب کلمات کاری بود که گلستان می‌کرد. کار هر کسی نیست اگرچه خودش برای این پس و پیش کردن کلمات ارجی قائل نبود و می‌گفت نثر من چیزی نیست؛ اما در و دیوار گواهی می‌دهد که چیزی هست. در واقع او با این ریزه کاری‌ها فرم را تا سطح محتوا بالا کشیده است.
🔺 یکی از هنرهای گلستان این بود که زبان گفتار را ارتقا بخشید و به زبان نوشتار درآورد. ما به خصوص در دو دوره معاصر خیلی که هنر کنیم زبان نوشتار را به زبان گفتار نزدیک می‌کنیم و خیال می‌کنیم که زبان زنده این است ولی گلستان می‌دانست که زبان زنده زبانی است که در آن زبان گفتار به زبان نوشتار نزدیک شود.
🔺 گلستان در حقیقت از همین زبان روزمره ما زبانی درآورد که فصیح است و جان دارد و زیبایی‌هایش حس می‌شود و به دل می‌نشیند. در کتاب برخوردها و در زمانه برخورد گفتگویی می‌آورد که بین او و دیلن توماس شاعر انگلیسی می‌گذرد این گفتگو شاهکار گفتگونویسی است.
🔺 گلستان شعرگونه می‌نوشت. در این تردیدی نیست اما شعر گونگی نثر او برخلاف نثر برخی از گذشتگان ما فرمالیستی نبود. همچون نثر سعدی جزو طبیعت کار بود و با ذات آن سرشته بود.
🔺 گلستان داستان می‌نوشت، وسط داستان حرف می‌زد و کار بر روال طبیعی‌اش می‌گذشت اما ناگهان کارش اوج می‌گرفت، شعر گونه می‌شد و اصلا تبدیل به خود شعر می‌شد.
🔹 این گفت‌وگو در صدمین سالگرد تولد مرحوم ابراهیم گلستان و توسط ماهنامه اندیشه پویا با سیروس علی نژاد انجام شده است

مطالب مرتبط
  • نظراتی که حاوی فحش و افترا به هیچ عنوان پذیرفته نمیشوند
  • حتما با کیبورد فارسی اقدام به ارسال دیدگاه کنید فینگلیش به هیچ هنوان پذیرفته نمیشوند
  • موارد درگیری با کاربران در پاسخ به نظرات دیگر کاربران پذیرفته نمی‌شود.
نظرات

دیدگاهتان را بنویسید!

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *